Akne, foliküler kanalda tıkanmaya bağlı olarak gelişen bir cilt hastalığıdır. Akne en sık 25 yaşına kadar ergenlik çağında görülmekle beraber; bebeklikten yaşlılığa kadar her yaşta ortaya çıkabilir.
En sık yüz bölgesinde görülür. Yüzde de alın ve yanaklarda daha yoğundur. İkinci olarak sırt ve göğüs bölgesinde gözlenir.
Aknenin sebepleri:
- Kalıtsal yatkınlık
- Hormonal dengesizlik
- Aşırı yağlı deri yapısı
- Stres
- Kullanılan bazı ilaçlar
- Yüze yoğun sürülen kapatıcı ya da kremler
- Kadınlarda polikistik over sendromu denilen; saç dökülmesi, kıllanma artışı ile beraber aknenin görüldüğü hormon bozukluğu
- İçsel ve dışsal diğer nedenler
Aknenin Tedavisi
Bazı yiyeceklerin (kuruyemiş, yağlı yiyecekler, gazlı içecekler vs..) akneyi arttırdığı bilimsel olarak kanıtlanamamıştır. Ancak eğer bu gıdaları yediğinde kişide akne lezyonlarının arttığı gözlendiyse, bu gıdalardan uzak durulmalıdır.
Yüz temizlenmesine özen gösterilmelidir. Evde yıkama ürünü olarak yağ bazlı ürünlerden kaçınılmalıdır. Günde ikiden fazla yüz bu ürünlerle yüz yıkanmamalıdır.
Siyah noktalar kişinin kendi tarafından sıkılmamalıdır. Bilinçsizce sıkılan siyah noktalar sonradan kırmızı kabarık akneye dönüşebilir. Mutlaka eğitimli bir uzman tarafından cilt bakımı yaptırılmalıdır.
Aşırı makyaj yapılması ve yoğun kapatıcılar kullanılmasından kaçınılmalıdır. Yine yağ bazlı makyaj malzemelerinden kaçınılmalıdır.
Akne tedavisi uzun bir süreçtir. Tedavi ortalama üç ila altı ay sürmekle beraber; akne tamamen iyileştikten sonra bile cilt bakımı düzenli olarak yapılmalıdır.
Lokal Tedaviler
Krem tedavisi
Tedavi amacıyla verilen kremler sadece sivilcelerin üzerine değil; tüm yüze sürülmelidir. Çoğu tedavi edici krem deride kuruluk ve tahriş yapar. Bu nedenle ilk uygulama günlerinde krem deride kısa bir süre tutulmalı ve giderek bu süre uzatılmalıdır.
Sistemik Tedaviler
Antibiyotik tedavisi
Siyah ve beyaz nokta tedavisinde etkili değildir. Hafif kabarık lezyonlarda kullanılması gerekmez. Yoğun kızarık kabarıklıklar ve sarı iltihaplı kabarık akne tedavisinde birinci seçenek olarak tercih edilir.
Hormonal tedavi
Özellikle polikistik over sendromu denilen hormonal bozukluk tespit edilmiş kişilerin akne tedavisinde kullanılır.
Oral isotretinoin tedavisi
Çok ileri aknede ya da diğer tüm tedavilere yanıt vermeyen akne tedavisinde kullanılır. Bazı yan etkileri vardır. Gebelikte kesinlikle kullanılmaz. Deride, göz ve kulakta aşırı kuruluğa neden olur. Eklem ve kas ağrıları yapabilir. Karaciğer enzimlerinde yükselmeye neden olabilir ve psikolojik problemlere neden olabilir. Bu nedenle bu tedavi doktor kontrolü dışında kesinlikle kullanılmamalıdır.
Özel akne bakımları
Siyah ve beyaz nokta ağırlıklı aknesi olanlarda bu noktaların profesyonel olarak temizlenmesidir. Kişilerin kendisi bu noktaları sıktığında akne artabilmekte ya da iz kalabilmektedir. Bu nedenle bu işlemin mutlaka klinik şartlarında, eğitimli kişiler tarafından yapılması gerekir.
Lezyon içi steroid enjeksiyonu
Özellikle nodul ve kist ağırlıklı aknesi olan kişilerde, bu lezyonların içine steroid enjeksiyonu yapılarak kısa süreli iyileşme sağlanabilir. Bu tedavi kesinlikle tek başına yapılmayıp mutlaka diğer tedavilerle kombine edilmelidir.
Kimyasal Peeling tedavisi
Akne lezyonlarının tipine göre seçilecek meyve asitleri ile akne başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.
Siyah ve beyaz nokta ağırlıklı aknede salisilik asit içeren peeling ürünleri tercih edilirken; kırmızı ve sarı kabarıklıklarda glikolik asit ile beraber, pürivik asit ve laktik asit içeren ürünler kullanılabilir. Kimyasal peeling tedavisi yoğun programda haftada bir; standart programda ise iki haftada bir olmak üzere en az 4 seans uygulama şeklinde yapılır.
Diğer yöntemler
Bazı hastalarda oral kontraseptif ilaçlar, lazer, radyofrekans ve fototerapi ile ilgili aknede başarılı sonuçlar bulunmaktadır. Tedavide en önemli noktanın, hekimle uyumlu olup, verilen önerilere uymak olduğu unutulmamalıdır.